De weg van pijn naar vrijheid

Wij mensen zijn hele mooie wezens, want wij voelen pijn. Vrijwel iedereen weet hoe het voelt, niet fijn. Pijn laat ons weten dat er iets niet in orde is en dat we actie moeten ondernemen om dit te herstellen. Pijn is dus heel nuttig. In dit artikel kun je lezen over pijn in relaties en hoe je verantwoordelijkheid kunt nemen voor je eigen littekens.

Fysiek of emotioneel

Vaak wordt er een scheiding opgetrokken tussen fysieke pijn en emotionele pijn. Deze twee zitten echter dichter bij elkaar dan veel mensen bewust van zijn. Als je je flink stoot, dan kun je bijvoorbeeld heel boos worden en het uitschreeuwen. Wanneer iemand je hart breekt, dan voelt dit letterlijk als een steek in het hart. Emotionele pijn is dus ook fysiek voelbaar.

Pijn in de relatie

Wanneer we opgroeien komen we allemaal in situaties terecht die pijn doen. De een krijgt meer te verduren dan de ander. Het kan variëren van een keer uitgelachen worden door je klasgenoten, tot in de steek gelaten worden door je vrienden, tot mishandeling door ouders, en ga zo maar door. Veel pijn ontstaat in een relatie. Soms kan een relatie zich herstellen, doordat je je pijn kenbaar maakt aan de ander, er zelfinzicht is bij de ander, spijt wordt gevoeld en dit in contact wordt gebracht. Vaak ook gebeurt dit niet en zit er een deuk in de relatie. Het vertrouwen is beschadigd. Wanneer je weet dat de ander jouw pijn heeft gezien en je zijn intentie ziet je niet opnieuw pijn te willen doen, dan kan het vertrouwen herstellen. Is dit niet het geval, dan kan er angst ontstaan. Je past de volgende keer wel op met die persoon.

Emotie als beschermer

Emoties zijn er op gericht ons te beschermen tegen pijn. Angst zorgt ervoor dat we die dingen uit de weg gaan die pijn kunnen veroorzaken. Woede zorgt ervoor dat we dat wat pijn veroorzaakt op afstand houden. Verdriet is er om het lichaam te bevrijden van ontstane pijn. En als we blij zijn ervaren we dat er geen gevaar op de loer ligt. Een emotie is een golf die voltooid wil worden. Tranen willen gehuild worden en woede wil tot expressie komen. Wanneer we deze emoties helemaal doorgaan, alles er mag zijn, dan keert het lichaam daarna terug in zijn ontspanning. Mag het er maar deels of helemaal niet zijn, dan worden de emoties gestopt, ingeslikt, ingehouden. Dit geeft een lichamelijke consequentie in de vorm van spanning. Het lichaam spant zich aan om de emotie de baas te blijven. Als je als kind al geleerd hebt je emoties binnen te houden, dan ben je je meestal niet eens meer bewust van deze spanning in je lichaam.

Oud zeer

Een ingehouden emotie steekt af en toe de kop op, bijvoorbeeld als je iets meemaakt wat lijkt op een pijnlijke situatie van vroeger. Je ziet mensen samen lachen, voelt angst en denkt gelijk ‘ze lachen me uit’. Je weet niet of dit echt zo is, maar je denkt het wel. Je beseft op dat moment niet dat dit komt door de herinnering aan de keer dat het wel het geval was. Je plakt het plaatje van vroeger op het plaatje van nu, waardoor de werkelijkheid van nu vertekend raakt. Hierdoor reageer je soms heftiger op situaties dan je van de situatie zou mogen verwachten. Omdat de hoeveelheid eigen pijn wel echt is, is het lastig om dit bij jezelf te herkennen. Je geeft op dat moment de mensen die samen lachen meer verantwoordelijkheid voor jouw pijn dan ze in deze situatie werkelijk veroorzaakt hebben.

Hoeveel kun je aan?

Daarnaast is het zo dat je zoveel emoties bij een ander aan kunt, als dat je bij jezelf toe kunt staan. Dit betekent dat als je zelf onverwerkt verdriet hebt, je het niet kunt verdragen om die intensiteit van verdriet bij een ander te zien. Je reageert dan op de ander, net zoals je met je eigen pijn omgaat. Dit kan bijvoorbeeld een oordeel zijn. Als je zelf als kind kreeg te horen: ‘stel je niet aan’, dan zou dit oordeel heel goed kunnen zijn: ‘hij stelt zich aan’. Het kan zelfs zo zijn dat je de ander helemaal niet voelt, omdat je zelf ook niet meer voelt. Nog een andere reactie kan zijn om het te gaan sussen, te zorgen dat het zo snel mogelijk weg is. ‘Stil maar’ zeg je dan, in plaats van: ‘huil maar’.

Kinderen kunnen hun pijn nog niet zelf dragen. Ze hebben een volwassene nodig die het met hen draagt en hen aan de andere kant ook leert hoe je een relatie kunt herstellen, want we veroorzaken allemaal wel eens pijn bij de ander. Eenmaal volwassen, hebben we vrijwel allemaal in meerdere of mindere mate pijn ergens in onszelf opgeslagen. Deze pijn zorgt voor bewuste of onbewuste negatieve overtuigingen, bijvoorbeeld: ‘ik ben niet de moeite waard’, ‘ik kan niemand vertrouwen’, ‘die ander deugt niet’. We zitten voor een deel op slot.

Wie komt in actie?

Als je pijn hebt doordat er iets mis is gegaan in een relatie, lijkt het vaak zo dat de ander iets moet doen om dit te herstellen. Het is mooi en zeker helend als dit gebeurd. Als die ander niet in staat is om jouw pijn te zien, dan is er een grote kans dat dit niet gebeurt. Het is gelukkig niet de enige mogelijkheid om je wonden te helen.

Als je dieper kijkt naar de oorzaak van je pijn, zal je zien dat je jezelf pijn doet. Iemand heeft je laten voelen dat je niet de moeite waard bent. Het doet pijn omdat je het hebt overgenomen. Zodra je beseft dat je wel de moeite waard bent, voel je de pijn en kun je de emoties die erbij horen uiten. Dit werkt bevrijdend.

Van het slot

Tijdens een oefening pakte ik eens een cijferslotje waarbij ik mijn associaties mocht noemen. ‘Als ik de code maar kon vinden, dan kon ik het open maken’, was mijn associatie. Het ging over mijn hart. Ik had mijn hart iedere keer dat ik hartzeer had een beetje meer gesloten en nu wist ik niet meer hoe hem te openen. Een gesloten hart maakt onzeker, want hoe meer je hart op slot zit, hoe minder liefde je kunt voelen, dit geldt ook voor de liefde voor jezelf.

Op dat moment wist ik nog niet wat de code was, nu weet ik dat het heel simpel en tegelijk hartstikke moeilijk is. Als je met je aandacht naar de pijn gaat, het helemaal voelt, de bijbehorende emoties er helemaal laat zijn, dan lost het op. Dan opent je hart zich, iedere keer een stukje meer. Het helpt hierbij als er iemand bij je is die je wijst waar te kijken, bij wie je er met alles mag zijn en die je leert hoe je je emoties kunt dragen. Ik kan hierin met je meekijken en je helpen bij je eigen weg naar binnen. Als je hier interesse in hebt, neem dan contact met mij op. Meer informatie over mijn werkwijze vind je hier.

Vorige
Terug naar inspiratie